با عرض سلام
در عهد قدیم فوتبال ، قبل از وارد شدن علم و تکنولوژی به فوتبال همه چیز بصورت سنتی و طبیعی پیش میرفت عملکرد بازیکنا درون زمین بیانگر ذات واقعی فوتبالشون بود . اما امروز با علم تمرین و تکنولوژی و علم پزشکی بازیکنا رو اونجوری ک دوست دارن پرورش میدن . برای مثال مسی ، زمانی ک فوتبالش رو شروع کرد یه بازیکن دریبل زن سرعتی بود ولی با گذشت زمان چند مدل فوتبال عوض کرد و حتی فیزیکش زیر نظر مربی های مختلف تغییرات مشخصی کرد .گاهی این تغییرات به حدی زیاد بود ک در طی بازه ی یکی دو ساله ما یه مسی جدید میدیدیم ، مثلا مسی جام جهانی ۲۰۱۴ با مسی کوپا ۲۰۱۵ رو یه مقایسه بکنید ، کلی تفاوت توی فوتبالش به وجود اومد ، اینا رو کسایی متوجه میشن ک از بازی فوتبال و تاکتیک ها مطلع باشن، مسی ۲۰۱۴ تقریبا سنگین و درگیر و فیزیکی بازی میکرد اما ۲۰۱۵ کاملا نرم وسریع و شناور بود . این مثال رو برای واضح تر کردن صحبت هام زدم و میخواستم بگم ک امروز بازیکنا با توجه به خواسته ها و نوع تمرینات و نوع نگرش مربی ها فوتبالشون عوض میشه و علم و ابزار این کار هم موجود هست . در گذشته اگه یه بازیکن میخواست از پست هجوم به هافبک منتقل بشه باید ذاتا کامل و باهوش میبود اما امروزه راه و روش مشخصی برای تغییر پست بازیکنا وجود داره و اغلب بازیکنا جوری بار میان ک بتونن توی چند پست فعالیت کنن و امکانات لازم برای درخشش بازیکنا توی شرایط مختلف کاملا مهیا هست . در گذشته بین لیگهای فوتبال تفاوت های زیادی وجود داشت و هر لیگی فرهنگ کاملا مختص به خودش رو داشت اما امروزه همه ی لیگ ها بین المللی هستن و فوتبال کشور های مختلف به هم نزدیک تر شده . در گذشته هر بازیکنی توی زمین منطقه ی فعالیت و وظایفش مشخص بود ولی امروز تیمها شناور بازی میکن و وظایف تقسیم میشه . امروز فوتبال به قدری شناور و پر تحرک شده ک فول بک ها علاوه بر دفاع کارای بازیسازی ، گلزنی و ایجاد برتری عددی توی خطوط مختلف رو هم انجام میدن و یکی مثل آرنولد و یکی مثل دنی آلوز کاملا توی هر سه خط رد پاشون مشخص هست .این صحبت ها مقدمه ای بر این مبحث بود ک فوتبال تغییر کرده و یک سری پست ها توی فوتبال حذف شدن :
امروز میخوام راجب بازیکنای شماره ۱۰ صحبت کنم و با هم دیگه ببینیم کچرا نسل شماره ۱۰ های فوتبال از بین رفت :
برای اینکه بتونیم راجب دلایلش صحبت کنیم اولین قدم اینه ک شماره ۱۰ ها رو بهتر بشناسیم .
شماره ۱۰ ها در ابتدا به چند دسته تقسیم میشن .
شماره ۱۰ کلاسیک classic no 10
هافبک های پیشتاخته و نفوذی advadnced mf
و creative playmakerپلی میکر های خلاق و سازنده
و hole player ینی هافبک هجومی ای ک بین خطوط تدافعی حریف جاگیریمیکنه .
این دسته بندی ها بر اساس مدل فوتبال بازیکن و شرح وظایف بازیکن در تیم هست .
بازیکنای پست شماره ۱۰ ینی هافبکهای تهاجمی اغلب چنین ویژگی هایی داشتن :
دریبل زن
باهوش
خلاق
سریع و چابک
خونسرد
تحرکات دقیق و سریع بین خطوط
تسلط روی فضاها
بازیخونی قوی
بازیساز و موقعیت ساز
تخصص روی کاشته ها و کرنر ها
و در نهایت گلزن
وظایف شماره ۱۰ ها :
در دهه ی ۸۰ و ۹۰ به یه سری دلایل فوتبال بهسمت وسوی فیزیکی بودن ، خشونت ، تدافعی بودن میل کرد و جثه ی بازیکنا اهمیت ویژه داشت لذا فوتبال خیلی مستقیم و درگیرانه شده بود . تیم ها در اون زمان نیاز مبرم به بازیکنایی داشتن ک فوتبال رو از حالت یک بعدی و مستقیم خارج کنه و ریزه کاری ها رو انجام بده ، بخاطر همین هر تیم متشکل میشد از بازیکن های دونده و فیزیکی به علاوه ی یکی دو بازیکن خلاق .
تاکتیک اصلی تیم ها در اون دوران ۳۵۲ و ۴۴۲ بود ک اون دو بازیکن تکنیکی و خلاق تیم معمولا هافبک تهاجمی تیم و یکی از دو مهاجم تیم بود ، اگهبخوام یه مثل جدیدتر بزنم حضور ریکلمه و مسی و کرسپو در آرژانتین کوپا ۲۰۰۷ ک ریکلمه هافبک ۱۰ بود مسی فوروارد و کرسپو مهاجم تارگت تیم .
شماره ۱۰ ها جدا از تشابهاتشون با هم تفاوت هایی ام داشتن ک گاهی اوقات این تفاوت ها باعث میشد ک این بازیکنا شرح وظایف کاملا متفاوت داشته باشن و توی دو منطقه ی کاملا مجزا بازی کنن و الان مثالهایی ک میزنم ک صحبتمواضح بشه :
زیدان ، کاکا ، مارادونا هر سه هافبک هجومی بودن اما جایگاهشون درون زمین و شرح وظایفشون کاملا متفاوت بود .
زیدان کاملا متمایل به خط هافبک و مرکزیت زمین بود و نفوذ هاش به محوطه بسیار محدود بود ، کاکا توی میلان خیلی از اوقات مثل هافبک کناری و گاهی مثل یه بال سریع عمل میکرد ، مارادونا خیلی از اوقات تحرکات و شرح وطایفش مانند یک فوروارد بود ،گاهی مانند یک مهاجم سایه ، گاهی مانند یک وینگ فوروارد ، گاهی مانند یک ۹ کاذب .
چه شد ک این پست توی فوتبال از بین رفت :
با اومدن بارسای رایکارد وسپس بارسای پپ و نو آوری بارسلونا توی فوتبال ، تقریبا ۴۴۲ ی خطی و ۴۴۲ لوزی از بین رفت و اغلب تیم ها به ۴۲۳۱ و ۴۳۳ رو آوردن ، فوتبال نسبت به گذشته شناورتر شد و وظایف کاملا بین بازیکنا تقسیم شد . رفته رفته بازیکن های شماره ۱۰ توی پست های مختلف پخش شدن و بازیکنایی ک سریع تر بودن به وینگ نقل مکان کردن ، بازیکنایی ک بازیسازهای بهتری بودن به پست شماره ی ۸ مهاجرت کردن و بازیکنایی ک یه چیزی بین این دو بودن تبدیل به مهاجم دوم و مهاجم ۹ کاذب شدن .
برای مثال بارسلونای رایکارد :
بارسلونای رایکارد سه بازیکن شماره ۱۰ داشت ک ازون سه بازیکن توی سه پست مختلف استفاده کرد ، مسی اینیستا و رونالدینیو هر سه تاشون توی فوتبال قدیم مطمئنا هافبک تهاجمی میشدن ، مسی توی سری آی ۸۰ و ۹۰ پست ۱۰ و مهاجم دوم رو میتونست بازی کنه اینیستا هافبک چپ و هافبک پشت دو مهاجم و رونالدینیو میتونست شماره ۱۰ کلاسیک رو به خوبی ایفا کنه .
اما چون بارسلونا چهارچوب فوتبالش مشخص بود و ۴۳۳ ی هلندی درون نهادینه شده بود این سه بازیکن سه پست مختلف رو بر عهده گرفتن ، البته با توجه به فوتبال شناور بارسا هر سه ی اون ها به کرات در نقاط مرکزی زمین جایی ک درش ذاتا تخصص داشتن صاحب توپ میشدن و از کیفیت اون ها به اندازه ی کافی بهره برده شد .
درسته فوتبال دیگه ستاره ی بزرگ نداد بیرون و نسل ابرستاره ها داره از بین میره و آخریناش امروز پیر هستن اما بازیکن های شماره ی ۱۰ از بین نرفتن و میشه گفت تغییر کردن و تغییر پست دادن . بازیکنایی مثل ریبری ، نیمار ، هازارد ، مسی ، کوتینیو ، داوید سیلوا ، خوان ماتا ، اینیستا ، دی بروین ، برناردو سیلوا ، برونو فرناندز ، اوزیل ، اریکسن ، دی ماریا ، خامس ، ایسکو همشون توی این دهه گهگاهی پست ۱۰ رو خوبی بازی کردن .
امروز با توجه به شناور بودن فوتبال دیگه وضعیت به اینصورت نیست ک یک بازیکن بزرگ و با مهارت برای مدت طولانی در یک پست ایفای نقش کنه و از اون بازیکن استفاده های مختلفی میشه . نیمار یک وینگ چپ هست اما توخل و تیته خیلی وقتا اونو توی پست ۱۰ بکار گرفتن . خود مسی توی آرژانتین بارها هافبک پشت دو مهاجم بوده ، اوزیل بین ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۴ این پست رو به خوبی اجرا کرد .
خیلی ها ، حتی برخی کارشناسا میگن بازیکنای شماره ۱۰ به خاطر اینکه توی دفاع منفعل بودن و جنبه ی تکنیکی اونا به جنبه ی فیزیکشون میچربید نسلشون منقطع شد ! حس میکنم وقتی به پست شماره ی ۱۰ نگاه میکنن فقط ایسکو و اوزیل به نظرشون میرسه ، احتمالا بازیکنایی مثل گولیت ، کاکا ، رونالدینیو ، مارادونا ، دی استفانو ، بابی چارلتون رو اصلا هافبک تهاجمی نمیدونن .
پست یک بازیکن بهتوانایی های دفاعی و وضعیت و فرم بدنیش الزاما ارتباط مستقیم نداره و این فقط بستگی بهخود بازیکنداره ، هر وینگری الزاما سرعتی نیست ، هر سنتر فورواردی الزاما قد بلند و سرزن نیست ، هر هافبک دفاعی ای الزاما تنومند و قدرتمند نیست ، هر هافبک تهاجمی ای الزاما توی دفاع ضعیف نیست .
اینکه میگن پست های سوییپر ، هافبک های کناری ، شماره ی ۱۰ توی فوتبال منسوخ شده یک باور غلط هست ، تمام این نقاط توی زمین توسط بازیکن ها پوشش داده میشه ، پست شماره ی ۱۰ و وظایف اون بین سه مهاجم و دو هافبک شماره ۸ تیم تقسیم شده و هر بازیکنی مقداری از اون بار رو برمیداره ، پست هافبک کناری رو فول بک ها و وینگ ها بصورت نوبتی پوشش میدن و وظایف یک سویپر رو دو دفاع مرکزی تیم و هافبک تدافعی تیم به عهده میگیرن و امروز عملا همه ی کارها بصورت تیمی انجام میشه .
اگه مارادونا،پله ، زیکو و کرویف ، پلاتینی ، دی استفانو و بازیکنای مشابه امروز حضور داشتن میتونستن خودشون از پس خیلی از کارها به تنهایی بربیان چرا ک مسی خیلی از اینکارها رو خودش به تنهایی انجام میده و الزاما نیازی نیست برای خلق موقعیت و گلزنی همه ی تیم بسیج بشن اما اینکه این بازیکن ها امروز بازی میکردن در چه پستی فعالیت میکردن واقعا مشخصنیست . شاید مربی ها از این ها در پست ۱۰ استفاده میکردن ، شاید هم نه .
توضیحات تاکتیکی راجب به اینکه این پست و وظایفش چگونه پوشش داده میشه در هر تیمی متفاوت هست ، برای مثال در رئال مادرید کروس خوب توپ پخش میکنه ، مودریچ خوب تیم رو از پرس حریف بیرون میکشهو بنزما خیلی خوب توی یکسوم دفاعی حریف حفظ توپ ،موقعیت سازی ، فضا سازی میکنه ، این سه کار رو در قدیم یک شماره ۱۰ انجام میداد . میشه گفت همه ی این کارها رو علاوه بر گلزنی ، دی استفانو انجام میداد . تمیز و بدون نقص . مختصر و مفید . سریع و دقیق.
جمع بندی و نتیجه گیری :
در نهایت من دو دلیل بزرگو واضحمیتونم برای کمتر مورد استفاده قرار گرفتن این پست بیارم .
اول اینکه نسل اون بازیکنای توانا و با مهارت قطع شده و الان فقط لیونل مسی و تاحدودی نیمار هستن ک توانایی بازی کمنقص توی این پست رو دارن ک مورد استفاده ام قرار میگیرن . اینکه چوناونا دفاع نمیکردن نسلشون قطع شد به حرف مسخرست چون مسی و نیمار چه توی وینگ چه توی پست هافبک تهاجمی چه به عنوان تک مهاجم اصلا حضور فعالی توی دفاع ندارن .
یک بازیکن برای اینکه توی یک پست بازی کنهباید مهارتشو داشته باشه ک اینروزا چنین مهارتی توی فوتبالکم هست ، یکی مثل زیدان پیدا کنید قول میدم پست ۱۰ در طول کریرش تضمینی باشه .
دوم اینکه توی عصری ک فوتبال شناور بازی میشه و تمام نقاط زمین پوشش داده میشه نیازی به هیچ بازیکنی با یک پست تخصصی نیست و بازیکنا مرتب در حال حرکت به نقاط مختلف زمین و کمکبه هم هستن و وقتی برای مثال سال ۲۰۱۵ توی تیمیمثل بارسای انریکه دفاع آخرای تیم تا وسط زمین میان و هافبک دفاعی تیم تا پشت محوطه ی حریف میره و دو فول بغل مهاجما قرار میگیرن چه نیازی به یک بازیکن بیشتر توی فاز هجومی هست ؟ وقتی ده بازیکن توی زمین حریف هستن و همه به بازی شناور مسلطن و یک تیم توی یک فصل ۱۷۰ ۱۸۰ گل میزنه چه نیازی به یکبازیکن بیشتر توی فاز هجومی هست ؟
وقتی بازیکنش وجود داشته باشه و نیاز پیدا بشه این پست مورد استفاده قرار میگیره .
در گذشته هم مهره هاش وجود داشتن هم نیاز ضروری بهشون وجود داشت .